หุ้นสามัญ หุ้นบุริมสิทธิ: 7 ข้อแตกต่างสำคัญที่นักลงทุนต้องรู้ เลือกแบบไหนให้เหมาะกับคุณ

บทนำ: ทำไมต้องเข้าใจหุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิ?

ในแวดวงการลงทุนที่เต็มไปด้วยความซับซ้อน การรู้จักเครื่องมือทางการเงินพื้นฐานถือเป็นกุญแจสำคัญสำหรับนักลงทุนทุกระดับ โดยเฉพาะผู้ที่สนใจตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย หรือ SET หุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิ คือสองรูปแบบหลักที่บริษัทใช้ในการระดมทุนจากประชาชนทั่วไป การแยกแยะความต่างระหว่างทั้งคู่นี้ ไม่เพียงช่วยให้นักลงทุนตัดสินใจได้อย่างรอบคอบมากขึ้น แต่ยังเอื้อให้บริษัทวางแผนโครงสร้างทุนได้อย่างลงตัวยิ่งขึ้น บทความนี้จะพาคุณสำรวจลักษณะเด่น สิทธิประโยชน์ และข้อจำกัดของหุ้นทั้งสองประเภท พร้อมทั้งเปรียบเทียบจุดต่างสำคัญ เพื่อให้คุณมีข้อมูลครบถ้วนสำหรับการลงทุนที่สอดคล้องกับเป้าหมายและระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้

หุ้นสามัญ คืออะไร? เจาะลึกสิทธิและลักษณะสำคัญ

หุ้นสามัญ หรือที่รู้จักในชื่อ Common Stock คือหลักทรัพย์ที่แสดงถึงส่วนแบ่งการเป็นเจ้าของบริษัทอย่างแท้จริง ผู้ถือหุ้นประเภทนี้กลายเป็นหนึ่งในเจ้าของธุรกิจ โดยมีสิทธิ์เรียกร้องส่วนแบ่งจากกำไรและทรัพย์สินของบริษัท แต่สิทธิเหล่านี้จะเคลื่อนไหวหลังจากที่บริษัทเคลียร์หนี้สินและพันธะอื่นๆ เรียบร้อยแล้ว โดยเฉพาะเมื่อบริษัทต้องยุติกิจการ ผู้ถือหุ้นสามัญจะได้รับการชดเชยหลังจากผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิแล้ว

มาดูลักษณะหลักและสิทธิของผู้ถือหุ้นสามัญกันให้ละเอียดยิ่งขึ้น

• สิทธิออกเสียง: ผู้ถือหุ้นสามัญสามารถมีส่วนร่วมในการลงคะแนนที่ประชุมผู้ถือหุ้น เพื่อกำหนดเรื่องสำคัญ เช่น การแต่งตั้งคณะกรรมการ อนุมัติงบดุล การปรับแก้ข้อบังคับ หรือการรวมกิจการ สิทธิ์นี้เปิดโอกาสให้พวกเขามีบทบาทในการกำหนดทิศทางธุรกิจ
• เงินปันผล: การรับเงินปันผลขึ้นกับผลประกอบการและแนวทางของบอร์ดบริหาร หากบริษัททำกำไรดีและมีนโยบายแจกจ่ายสูง ผู้ถือหุ้นก็มีลุ้นรับส่วนแบ่งมาก แต่ถ้าผลงานย่ำแย่หรือบริษัทเก็บเงินไว้ขยายกิจการ ก็อาจได้น้อยหรือไม่ได้เลย
• โอกาสเติบโต: หุ้นสามัญมักมีศักยภาพให้ราคาขึ้นสูง หากธุรกิจไปได้สวยและมีอนาคตสดใส นี่คือช่องทางสร้างผลตอบแทนจากส่วนต่างราคาหุ้น หรือ Capital Gain
• ความเสี่ยง: ผลตอบแทนผูกติดกับสุขภาพธุรกิจ ทำให้มีความเสี่ยงสูงกว่าหุ้นบุริมสิทธิหรือตราสารหนี้ ถ้าบริษัทล้มละลาย ผู้ถือหุ้นสามัญจะได้ทรัพย์สินเป็นรายสุดท้าย
• สภาพคล่อง: หุ้นสามัญที่จดทะเบียนใน SET มักซื้อขายง่าย สามารถเคลื่อนย้ายได้สะดวก

การถือหุ้นสามัญจึงเหมาะกับนักลงทุนที่อยากมีส่วนในการบริหารและยอมรับความเสี่ยงเพื่อผลตอบแทนระยะยาวที่อาจคุ้มค่า โดยในตลาดไทย เรามักเห็นหุ้นสามัญจากบริษัทเติบโตอย่างรวดเร็ว เช่น ในภาคเทคโนโลยีที่กำลังขยายตัว

หุ้นบุริมสิทธิ คืออะไร? ความมั่นคงที่มาพร้อมข้อจำกัด

หุ้นบุริมสิทธิ หรือ Preferred Stock คืออีกทางเลือกหนึ่งในตราสารทุนที่ผสมผสานคุณสมบัติจากหุ้นสามัญและตราสารหนี้ ผู้ถือหุ้นนี้ได้สิทธิพิเศษเหนือกว่าผู้ถือหุ้นสามัญในบางด้าน แต่ส่วนใหญ่จะไม่เข้าไปยุ่งกับการบริหารจัดการ

สำรวจลักษณะหลักและสิทธิประโยชน์ของหุ้นบุริมสิทธิกัน

• สิทธิพิเศษเรื่องเงินปันผล: ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิได้เงินปันผลในอัตราคงที่หรือตามสูตรที่กำหนด ก่อนที่หุ้นสามัญจะได้รับ ถ้าเป็นแบบสะสม (Cumulative Preferred Stock) เงินที่ค้างจ่ายจะถูกชดเชยทั้งหมดก่อนใคร
• สิทธิเรียกร้องทรัพย์สินตอนยุติกิจการ: ถ้าบริษัทล้ม ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิได้เงินทุนคืนก่อนหุ้นสามัญ แต่ยังหลังจากเจ้าหนี้นี้ช่วยลดความเสี่ยงการสูญเสียลงได้บ้าง
• ไม่มีสิทธิออกเสียง: โดยปกติไม่มีสิทธิลงคะแนนในที่ประชุม เว้นแต่กรณีพิเศษ เช่น การเปลี่ยนสิทธิของหุ้นบุริมสิทธิหรือการผิดนัดปันผล
• ความมั่นคงและผลตอบแทนที่คาดเดาได้: ด้วยสิทธิปันผลที่แน่นอน หุ้นนี้ให้ความน่าเชื่อถือและรายได้สม่ำเสมอ เหมาะกับนักลงทุนที่ต้องการกระแสเงินสดคงที่
• โอกาสเติบโตของราคา: ราคาไม่ผันผวนมากและเติบโตจำกัด เพราะผลตอบแทนหลักมาจากปันผลคงที่
• บทบาทในระดมทุน: ช่วยบริษัทหาเงินทุนโดยไม่เพิ่มหนี้ และไม่ลดอำนาจควบคุมของผู้ถือหุ้นสามัญเดิม ซึ่งดีต่อผู้บริหารหรือผู้ถือหุ้นใหญ่

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับหุ้นบุริมสิทธิจากตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย

หน่วยงานอย่างสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) คอยกำกับดูแลการออกและเสนอขายหุ้นบุริมสิทธิ เพื่อความโปร่งใสและเป็นธรรมต่อนักลงทุนทุกคน ในทางปฏิบัติ หุ้นบุริมสิทธิในไทยมักปรากฏในบริษัทขนาดใหญ่ที่ต้องการดึงดูดนักลงทุนแบบอนุรักษ์นิยม

เปรียบเทียบหุ้นสามัญ vs. หุ้นบุริมสิทธิ: 7 ข้อแตกต่างสำคัญที่ควรรู้

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น เรามาดูตารางเปรียบเทียบจุดต่างหลักระหว่างหุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิในประเด็นที่นักลงทุนไม่ควรพลาด

ใครควรลงทุนในหุ้นแบบไหน? วิเคราะห์ตามเป้าหมายนักลงทุนไทย

การเลือกหุ้นสามัญหรือหุ้นบุริมสิทธิ ต้องพิจารณาจากเป้าหมายส่วนตัว ระดับความเสี่ยงที่รับไหว และช่วงเวลาการลงทุน นักลงทุนไทยสามารถประเมินตัวเองได้ดังนี้

สำหรับนักลงทุนที่มุ่งเน้นการเติบโตและการมีส่วนร่วม (Growth-oriented and Participatory Investors):

ถ้าคุณมั่นใจในศักยภาพระยะยาวของบริษัท ยอมรับความเสี่ยงเพื่อผลตอบแทนจากส่วนต่างราคา และอยากมีเสียงในการตัดสินใจสำคัญ หุ้นสามัญน่าจะตอบโจทย์ นักลงทุนแบบนี้มักขุดข้อมูลบริษัทลึก ดูแนวอุตสาหกรรม และติดตามผลงานใกล้ชิด เพื่อหาหุ้นเติบโตสูง เช่น ในอุตสาหกรรมนวัตกรรมที่กำลังบูมในไทย

สำหรับนักลงทุนที่ต้องการความมั่นคงและรายได้สม่ำเสมอ (Stability-seeking and Income Investors):

ถ้าคุณให้ความสำคัญกับความปลอดภัยของทุนและกระแสเงินสดจากปันผลสม่ำเสมอ โดยไม่อยากเจอความผันผวนราคามาก และไม่สนใจบริหาร หุ้นบุริมสิทธิอาจเหมาะกว่า กลุ่มนี้รวมถึงผู้เกษียณที่ต้องการเงินใช้จ่ายประจำ หรือคนที่กระจายพอร์ตด้วยสินทรัพย์เสี่ยงต่ำ

สรุปคือ การเลือกหุ้นควรเข้ากับสไตล์ลงทุนของคุณ ถ้าไม่แน่ใจ ควรปรึกษาที่ปรึกษาการเงินเพื่อความมั่นใจ

มุมมองของบริษัท: ทำไมต้องออกหุ้นสามัญหรือหุ้นบุริมสิทธิ?

การตัดสินใจออกหุ้นสามัญหรือบุริมสิทธิ เป็นกลยุทธ์หลักในการจัดการทุนและหาเงินทุน ซึ่งส่งผลต่อทั้งบริษัทและผู้ถือหุ้น

การออกหุ้นสามัญ (Issuing Common Stock):

บริษัทเลือกทางนี้เมื่ออยากหาเงินก้อนใหญ่สำหรับขยายตัว ชำระหนี้ หรือทุนหมุน ข้อดีคือไม่ต้องจ่ายดอกเบี้ยหรือคืนเงินตามกำหนด ช่วยกระจายความเสี่ยง แต่การเพิ่มหุ้นอาจทำให้สิทธิเดิมเจือจาง สัดส่วนถือหุ้นและอำนาจลดลง นอกจากนี้ ผู้ถือหุ้นจำนวนมากอาจทำให้การตัดสินใจยุ่งยากขึ้น

การออกหุ้นบุริมสิทธิ (Issuing Preferred Stock):

เหมาะสำหรับบริษัทที่อยากหาเงินโดยไม่กระทบอำนาจควบคุมของผู้ถือหุ้นสามัญเดิม ดีต่อผู้บริหารหรือผู้ถือใหญ่ที่อยากรักษาสัดส่วน ยังดึงดูดนักลงทุนต้องการรายได้คงที่ แต่ภาระปันผลที่แน่นอนคล้ายดอกเบี้ยหนี้ อาจกดดันกระแสเงินสดถ้าผลงานไม่ดี โดยเฉพาะในเศรษฐกิจผันผวนอย่างไทย

ข้อมูลเปรียบเทียบจากธนาคารกรุงศรีอยุธยา

การเลือกประเภทหุ้นขึ้นกับวัตถุประสงค์หาเงิน โครงสร้างทุน และความต้องการรักษาการควบคุม

หุ้นสามัญ หุ้นบุริมสิทธิ และหุ้นกู้: ความแตกต่างกับเครื่องมือการลงทุนอื่น

นอกจากหุ้นสามัญและบุริมสิทธิ หุ้นกู้ หรือ Debenture ก็เป็นเครื่องมือที่นักลงทุนควรรู้จัก เพื่อจัดพอร์ตให้สมดุล

หุ้นกู้ (Debenture):

หุ้นกู้คือตราสารหนี้ที่บริษัทออกเพื่อหาเงิน ผู้ถือเป็นเจ้าหนี ไม่ใช่เจ้าของ ได้ดอกเบี้ยคงที่สม่ำเสมอและคืนเงินต้นครบกำหนด เสี่ยงต่ำเพราะได้ชำระก่อนหุ้นทุกประเภทถ้าล้มละลาย แต่ผลตอบแทนต่ำกว่าหุ้นทุน ในไทย หุ้นกู้มักใช้ในโครงการใหญ่ที่ต้องการเงินทุนมั่นคง

การเปรียบเทียบจากมุมนักลงทุน:

ในการจัดพอร์ต นักลงทุนใช้หุ้นกู้สร้างฐานมั่นคง หุ้นบุริมสิทธิเพิ่มผลตอบแทนปลอดภัย และหุ้นสามัญไล่ล่าเติบโตระยะยาว การผสมผสานช่วยสมดุลความเสี่ยงและเป้าหมายการเงิน

สรุป: เลือกหุ้นให้เหมาะกับสไตล์การลงทุนของคุณ

การรู้จักความต่างระหว่างหุ้นสามัญและหุ้นบุริมสิทธิ เป็นรากฐานสำหรับนักลงทุนใน SET หุ้นสามัญเปิดโอกาสเติบโตทุนสูงและมีส่วนบริหาร แต่เสี่ยงมากกว่า ส่วนหุ้นบุริมสิทธิให้รายได้ปันผลมั่นคงและสิทธิเรียกร้องก่อน แต่เติบโตราคาจำกัดและไม่มีเสียง

การเลือกควรยึดเป้าหมาย ระยะเวลา และความเสี่ยง ถ้าต้องการเติบโตและรับเสี่ยง หุ้นสามัญดี แต่ถ้าต้องการรายได้สม่ำเสมอ หุ้นบุริมสิทธิเหมาะกว่า

ไม่ว่าจะทางไหน การศึกษาบริษัท ธุรกิจ และข่าวเศรษฐกิจสำคัญมาก การกระจายพอร์ตด้วยหุ้นสามัญ บุริมสิทธิ และหุ้นกู้ ช่วยจัดการเสี่ยงและบรรลุเป้าหมายยั่งยืน

คำถามที่พบบ่อย (FAQs)