ฟิวเจอร์ คืออะไร? คู่มือนักลงทุนฉบับสมบูรณ์ เทรดอย่างไรให้ได้กำไรใน TFEX

บทนำ: ทำความรู้จัก “ฟิวเจอร์” สัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่ต้องรู้

ในแวดวงการลงทุนที่เต็มไปด้วยความซับซ้อนและการเปลี่ยนแปลงไม่หยุดนิ่ง นักลงทุนชาวไทยหลายคนหันมามองหาเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มโอกาสทำกำไรหรือจัดการความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ฟิวเจอร์ หรือสัญญาซื้อขายล่วงหน้า ถือเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางทั้งในตลาดอนุพันธ์ทั่วโลกและในไทย โดยเฉพาะบนแพลตฟอร์ม TFEX หรือ Thailand Futures Exchange ฟิวเจอร์เป็นเครื่องมือทางการเงินที่ทรงพลังมาก แต่ก็มาพร้อมความเสี่ยงที่ไม่น้อยเช่นกัน บทความนี้จึงอยากทำหน้าที่เป็นคู่มือครบถ้วนสำหรับนักลงทุนไทย ช่วยให้คุณเข้าใจสาระสำคัญของฟิวเจอร์ การทำงาน พประโยชน์ ความเสี่ยง รวมถึงการลงทุนใน TFEX และคำแนะนำสำหรับผู้เริ่มต้นใหม่

ฟิวเจอร์ คืออะไร? คำจำกัดความและองค์ประกอบสำคัญ

ฟิวเจอร์ หรือที่รู้จักในชื่อสัญญาซื้อขายล่วงหน้า คือข้อตกลงที่เป็นมาตรฐานระหว่างสองฝ่าย ซึ่งผูกมัดให้ซื้อหรือขายสินทรัพย์อ้างอิงในอนาคต ตามวันที่และราคาที่กำหนดไว้ล่วงหน้า โดยไม่สนใจว่าราคาตลาดจะเปลี่ยนไปอย่างไร สัญญาเหล่านี้มีมาตรฐานสูง ทำให้ซื้อขายในตลาดรองได้สะดวกและรวดเร็ว

ส่วนประกอบหลักของสัญญาฟิวเจอร์มีดังนี้:

• สินทรัพย์อ้างอิง: สินทรัพย์ที่เป็นฐานกำหนดมูลค่าสัญญา เช่น ดัชนีหุ้น ทองคำ น้ำมัน หุ้นเดี่ยว หรือสกุลเงิน
• ขนาดสัญญา: ปริมาณสินทรัพย์ที่กำหนดในแต่ละสัญญา เช่น สำหรับ SET50 Index Futures 1 สัญญาอาจเท่ากับการเคลื่อนไหวของดัชนี SET50 คูณ 200 บาทต่อจุด
• ราคา: ราคาที่ตกลงซื้อหรือขายสินทรัพย์ในอนาคต ซึ่งมาจากการซื้อขายในตลาดปัจจุบัน
• วันหมดอายุ: วันที่สัญญาสิ้นสุด และต้องชำระหรือส่งมอบสินทรัพย์
• วิธีการส่งมอบ: โดยปกติแบ่งเป็นสองแบบ คือ ส่งมอบจริงซึ่งพบน้อยในตลาดไทย หรือชำระเงินสดที่นิยมมากกว่า

ประเภทของสินทรัพย์อ้างอิงในสัญญาฟิวเจอร์

สัญญาฟิวเจอร์ครอบคลุมสินทรัพย์อ้างอิงหลากหลายประเภท เปิดโอกาสให้นักลงทุนเลือกทางที่เหมาะกับการลงทุนหรือบริหารความเสี่ยง โดยประเภทที่พบเจอบ่อย ได้แก่

• ดัชนีหลักทรัพย์: เช่น SET50 Index Futures ใน TFEX ที่ติดตามการเคลื่อนไหวของดัชนี SET50
• สินค้าโภคภัณฑ์: เช่น Gold Futures สำหรับทองคำ Oil Futures สำหรับน้ำมัน หรือ Rubber Futures สำหรับยางพารา
• สกุลเงิน: สัญญาที่อิงกับอัตราแลกเปลี่ยนเงินตรา
• หุ้นรายตัว: สัญญาที่อิงราคาหุ้นของบริษัทเฉพาะเจาะจง
• อัตราดอกเบี้ย: สัญญาที่อิงการเปลี่ยนแปลงของอัตราดอกเบี้ย

กลไกการทำงานของฟิวเจอร์: ซื้อ-ขาย ทำกำไรได้อย่างไร?

พื้นฐานของการเทรดฟิวเจอร์คือการหาผลกำไรจากความคาดหมายทิศทางราคาในอนาคต ผู้ซื้อและผู้ขายเข้าสู่สัญญาด้วยมุมมองที่ต่างกัน

หากนักลงทุนเชื่อว่าราคาสินทรัพย์จะขึ้นในอนาคต ก็จะทำ “Long” หรือซื้อสัญญา ซึ่งหมายถึงการตกลงซื้อในราคาที่กำหนด หากราคาจริงสูงกว่าราคาตกลง ก็จะได้กำไร แต่ถ้าต่ำกว่า ก็ขาดทุน

ตรงกันข้าม หากคาดว่าราคาจะลง ก็จะ “Short” หรือขายสัญญา ซึ่งคือการตกลงขายในราคากำหนด หากราคาจริงต่ำกว่า ก็กำไร แต่ถ้าสูงกว่า ก็ขาดทุน

สิ่งที่ทำให้ฟิวเจอร์ทรงพลังคือ “มาร์จิ้น” และ “เลเวอเรจ”

• มาร์จิ้น: เงินประกันที่ต้องวางกับโบรกเกอร์เมื่อเปิดสถานะ เพื่อรับประกันการชำระ มาร์จิ้นเป็นเพียงส่วนน้อยของมูลค่าสัญญา ทำให้ควบคุมสัญญาใหญ่ได้ด้วยเงินทุนน้อย
• เลเวอเรจ: ช่วยให้ควบคุมสินทรัพย์มูลค่าสูงด้วยเงินเริ่มต้นน้อย ซึ่งมาจากมาร์จิ้น สามารถเพิ่มกำไรได้มากถ้าถูกทาง แต่ก็เพิ่มขาดทุนเร็วถ้าผิดทาง

ดังนั้น การเข้าใจมาร์จิ้นและเลเวอเรจจึงจำเป็นมาก เพื่อจัดการความเสี่ยงให้ดี โดยเฉพาะในตลาดที่ผันผวน

ทำไมต้องเทรดฟิวเจอร์? ประโยชน์และความเสี่ยงที่ต้องรู้

ฟิวเจอร์เป็นเครื่องมือที่มีทั้งข้อดีและข้อจำกัด นักลงทุนควรพิจารณาทั้งสองด้านก่อนลงมือ

ประโยชน์ของการเทรดฟิวเจอร์:

• ป้องกันความเสี่ยง: ใช้ฟิวเจอร์ปกป้องจากความผันผวน เช่น ถ้าถือหุ้นเยอะและกลัวตลาดตก สามารถ Short SET50 Index Futures เพื่อชดเชยขาดทุนในพอร์ตหุ้น
• เก็งกำไร: ด้วยเลเวอเรจ ใช้เงินน้อยเก็งทิศทางราคาและทำกำไรจากความเคลื่อนไหวระยะสั้น
• ทุนเริ่มต้นต่ำ: มาร์จิ้นน้อยกว่ามูลค่าสินทรัพย์เต็ม ช่วยให้เข้าถึงสินทรัพย์ใหญ่ได้ง่าย
• สภาพคล่องดี: สัญญาหลายตัวซื้อขายได้ตลอดเวลาตลาด ทำให้เข้า-ออกได้เร็ว
• กำไรทั้งขึ้นและลง: ทำกำไรได้ทั้งตลาดขาขึ้น (Long) และขาลง (Short) ซึ่งเหนือกว่าการลงทุนหุ้นปกติ

ความเสี่ยงของการเทรดฟิวเจอร์:

• เสี่ยงจากเลเวอเรจ: ขยายกำไรแต่ก็ขยายขาดทุน ถ้าราคาสวนทางนิดเดียว อาจขาดทุนเกินทุนเริ่มต้น
• เสี่ยงราคา: ราคาผันผวนเร็วและรุนแรง ทำให้คาดการณ์ยากและขาดทุนกะทันหัน
• เสี่ยง Margin Call: ถ้าขาดทุนสะสมจนมาร์จิ้นต่ำเกิน โบรกเกอร์เรียกเงินเพิ่ม ถ้าไม่ทัน สถานะถูกปิดอัตโนมัติ
• เสี่ยงตลาด: ปัจจัยเศรษฐกิจ การเมือง ข่าวสาร ส่งผลกระทบกว้าง
• เสี่ยงสภาพคล่อง: แม้ส่วนใหญ่ดี แต่บางสัญญาหรือช่วงตลาดเงียบ อาจซื้อขายยาก

การจัดการความเสี่ยงจึงเป็นกุญแจสำคัญ ควรตั้ง Stop Loss ชัดเจน และหลีกเลี่ยงเลเวอเรจเกินตัว เพื่อให้เทรดได้อย่างยั่งยืน

ฟิวเจอร์ในตลาดประเทศไทย: เจาะลึก TFEX

สำหรับนักลงทุนไทยที่อยากลองฟิวเจอร์ ตลาดหลักคือ TFEX ซึ่งเป็นบริษัทลูกของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ภายใต้การกำกับของ ก.ล.ต. เพื่อความโปร่งใสและปลอดภัย

TFEX มีผลิตภัณฑ์ฟิวเจอร์หลากหลาย สำหรับเก็งกำไรหรือป้องกันความเสี่ยง ตัวอย่างยอดนิยม ได้แก่

• SET50 Index Futures: อิงดัชนี SET50 ซึ่งรวมหุ้น 50 ตัวที่มีมูลค่าตลาดและสภาพคล่องสูงสุด
• Gold Futures และ Gold Online Futures: อิงราคาทองคำ โดย Gold Online ซื้อขายเกือบ 24 ชั่วโมงตามตลาดโลก
• Oil Futures: อิงราคาน้ำมันดิบ
• Single Stock Futures: อิงหุ้นรายตัวของบริษัทใหญ่ที่มีสภาพคล่องดี
• Currency Futures: อิงอัตราแลกเปลี่ยน เช่น USD/THB Futures

การเทรดใน TFEX มีกฎเกณฑ์ชัดเจนเพื่อความเป็นธรรม สามารถหาข้อมูลเพิ่มได้ที่ เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ TFEX

ขั้นตอนการเริ่มต้นเทรดฟิวเจอร์ใน TFEX สำหรับนักลงทุนไทย

ผู้สนใจเทรดฟิวเจอร์ใน TFEX สามารถเริ่มได้ไม่ยาก แต่ต้องใส่ใจรายละเอียดดังนี้

1. เปิดบัญชี: เปิดบัญชีหลักทรัพย์และอนุพันธ์กับโบรกเกอร์ที่ได้รับอนุมัติจาก ก.ล.ต. และเป็นสมาชิก TFEX มักแยกจากบัญชีหุ้นปกติ
2. เตรียมเอกสาร: เช่น สำเนาบัตรประชาชน ทะเบียนบ้าน สมุดบัญชีธนาคาร และเอกสารรายได้หรือฐานะการเงิน
3. เลือกโบรกเกอร์: เลือกที่เชื่อถือได้ ระบบเสถียร ค่าธรรมเนียมเหมาะสม และบริการดี บางแห่งมีเครื่องมือวิเคราะห์ช่วยเหลือ
4. วางมาร์จิ้น: โอนเงินเข้าบัญชีเป็น Initial Margin ตามที่โบรกเกอร์กำหนด ซึ่งต่างกันตามสัญญา
5. ศึกษาสัญญา: เรียนรู้รายละเอียดสัญญาที่สนใจ เช่น สินทรัพย์ ขนาด วันหมดอายุ วิธีส่งมอบ รวมถึงกฎของ ก.ล.ต. และ TFEX
6. เริ่มเทรด: เมื่อพร้อม ส่งคำสั่งผ่านระบบโบรกเกอร์

ฟิวเจอร์ vs. ออปชัน vs. สปอต: เปรียบเทียบความแตกต่าง

เพื่อให้เห็นภาพชัด นักลงทุนควรรู้ความต่างระหว่างฟิวเจอร์กับเครื่องมืออื่น เช่น ออปชันและสปอต

การเลือกเครื่องมือขึ้นกับเป้าหมาย ความเสี่ยงที่ยอมรับ และความรู้ของนักลงทุนเอง

ฟิวเจอร์คริปโต (Crypto Futures): อีกหนึ่งทางเลือกในโลกดิจิทัล

นอกจากฟิวเจอร์แบบดั้งเดิม การเติบโตของคริปโตเคอร์เรนซียังนำมาซึ่งฟิวเจอร์คริปโต ซึ่งอิงกับสินทรัพย์อย่าง Bitcoin หรือ Ethereum

กลไกคล้ายฟิวเจอร์ทั่วไป คือเก็งทิศทางราคาด้วยเลเวอเรจ แต่ฟิวเจอร์คริปโตมีความต่างและต้องระวังพิเศษ

• ผันผวนสูง: ตลาดคริปโตราคาแกว่งแรงกว่าตลาดดั้งเดิม ทำให้เสี่ยงมาก
• สภาพคล่องและแพลตฟอร์ม: เทรดผ่านแพลตฟอร์มคริปโต ซึ่งต่างกันเรื่องกฎและสภาพคล่อง
• การกำกับดูแล: ในไทย ก.ล.ต. กำกับสินทรัพย์ดิจิทัลเข้มงวด แต่แพลตฟอร์มต่างประเทศอาจอยู่นอกขอบเขต ควรเลือกที่เชื่อถือได้และศึกษากฎ

การลงทุนฟิวเจอร์คริปโตเสี่ยงสูง ต้องศึกษาละเอียดก่อน หาข้อมูลจาก หน้าสินทรัพย์ดิจิทัลของ ก.ล.ต.

ข้อควรระวังและเทคนิคการเทรดฟิวเจอร์สำหรับมือใหม่

การเทรดฟิวเจอร์ต้องใช้ความรู้ลึก โดยเฉพาะมือใหม่ ควรทราบข้อควรระวังและเทคนิคพื้นฐาน

ข้อควรระวัง:

• เลเวอเรจไม่มากเกิน: ถึงน่าดึงดูด แต่ใช้สูงเสี่ยง Margin Call และขาดทุนเร็ว เริ่มต่ำๆ แล้วค่อยเพิ่ม
• ตั้ง Stop Loss/Take Profit: วางแผนจุดตัดขาดทุนและทำกำไรก่อนเทรด เพื่อควบคุมความเสี่ยง
• เข้าใจตลาด: ศึกษาปัจจัยกระทบราคาสินทรัพย์และสภาพตลาดปัจจุบัน
• อย่าโลภ: ใช้สติและวินัย อย่าปล่อยอารมณ์ครอบงำ
• บริหารทุน: อย่าเอาเงินทั้งหมดลง กระจายตามความเสี่ยงที่รับได้

เทคนิคเบื้องต้น:

• วิเคราะห์เทคนิค: ดูราคาและปริมาณในอดีตเพื่อพยากรณ์แนวโน้ม ใช้เครื่องมืออย่างกราฟแท่งเทียน Moving Average หรือ RSI
• วิเคราะห์พื้นฐาน: พิจารณาเศรษฐกิจ การเมือง ข่าวที่กระทบอุปสงค์-อุปทาน
• แผนเทรด: กำหนดกลยุทธ์เข้า-ออก Stop Loss/Take Profit ขนาดทุน และเป้ากำไร แล้วยึดแผน
• เรียนรู้ต่อเนื่อง: ตลาดเปลี่ยนเสมอ เรียนใหม่และฝึก Paper Trading เพื่อเพิ่มประสบการณ์

สรุป: ฟิวเจอร์ เครื่องมือทรงพลังที่ต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง

ฟิวเจอร์คือสัญญาซื้อขายล่วงหน้าที่เปิดโอกาสน่าตื่นเต้นในการทำกำไรและจัดการความเสี่ยง ด้วยเลเวอเรจและการกำไรทั้งสองทิศทาง ทำให้เป็นเครื่องมืออันทรงพลัง แต่พลังนี้มาพร้อมความเสี่ยงสูง

นักลงทุนไทยควรศึกษาลึกซึ้ง ทำความเข้าใจกลไก ประโยชน์ และความเสี่ยง โดยเฉพาะ TFEX ผลิตภัณฑ์ และกฎ ก.ล.ต. การจัดการความเสี่ยงด้วยวินัย แผนชัดเจน และไม่ประมาท จะช่วยให้ใช้ฟิวเจอร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จำไว้ว่าการลงทุนเสี่ยง ศึกษาก่อนลงทุนและระมัดระวังเสมอ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับฟิวเจอร์ (FAQ)