ทำความรู้จัก VIX Index ดัชนีความกลัวที่นักลงทุนต้องรู้

VIX Index คืออะไร? ทำความรู้จัก “ดัชนีชี้วัดความกลัว” ของตลาดหุ้น

ในสนามการลงทุนที่เต็มไปด้วยข้อมูลและแรงสั่นสะเทือนจากปัจจัยภายนอก การอ่านเกมตลาดไม่ใช่แค่การดูตัวเลขราคาหุ้นเพียงอย่างเดียว แต่ยังต้องเข้าใจ “อารมณ์” ที่ขับเคลื่อนการตัดสินใจของนักลงทุนจำนวนมาก หนึ่งเครื่องมือที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อถอดรหัสความรู้สึกเหล่านี้ก็คือ VIX Index หรือที่หลายฝ่ายเรียกว่า “ดัชนีความกลัว” ซึ่งทำหน้าที่เหมือนเซ็นเซอร์ตรวจจับความตึงเครียดในตลาดหุ้นสหรัฐฯ

ดัชนี VIX หรือที่รู้จักในชื่อเต็มว่า CBOE Volatility Index ถูกพัฒนาโดย Chicago Board Options Exchange (CBOE) โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อวัดระดับ “ความคาดหวัง” เกี่ยวกับความผันผวนของตลาดหุ้นในช่วง 30 วันข้างหน้า ซึ่งคำนวณจากมูลค่าของสัญญาซื้อขายออปชัน (Options) บนดัชนี S&P 500 — ดัชนีตัวชี้วัดสำคัญที่สะท้อนภาวะของบริษัทขนาดใหญ่กว่า 500 แห่งในสหรัฐอเมริกา

กล่าวให้ชัดเจนยิ่งขึ้น VIX ไม่ได้บอกว่าหุ้นจะขึ้นหรือลง แต่มันบอกว่า “ความไม่แน่นอน” ในตลาดมีแนวโน้มจะรุนแรงแค่ไหน คล้ายกับการใช้เทอร์โมมิเตอร์วัดไข้ ยิ่งค่าสูงก็ยิ่งบ่งชี้ว่า “ความกังวล” ของนักลงทุนรุนแรงขึ้น ทำให้ดัชนีนี้กลายเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่นักวิเคราะห์และเทรดเดอร์ทั่วโลกติดตามอย่างใกล้ชิด

ทำไม VIX Index ถึงถูกเรียกว่า “ดัชนีความกลัว” (Fear Index)?

ชื่อเล่นอย่าง “ดัชนีความกลัว” ไม่ได้ถูกตั้งขึ้นมาเพื่อเรียกความสนใจ แต่สะท้อนถึงพฤติกรรมที่สังเกตได้จริงในตลาด นั่นคือ ความสัมพันธ์แบบผกผัน (Inverse Relationship) ระหว่าง VIX กับดัชนี S&P 500 ส่วนใหญ่แล้ว เมื่อตลาดหุ้นตก ค่า VIX มักจะพุ่งสูงขึ้น และในช่วงที่ตลาดคึกคัก มันกลับลดลง

ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นจากพฤติกรรมการซื้อขายออปชันของนักลงทุน ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้:

• เมื่อ VIX สูง: แสดงว่าตลาดคาดการณ์ถึงความผันผวนที่รุนแรงในอนาคต ซึ่งมักเกิดในช่วงวิกฤต เช่น ความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ ภัยพิบัติ หรือความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ นักลงทุนเริ่มหวาดกลัวภาวะตลาดขาลง จึงแห่ซื้อ Put Options เพื่อป้องกันความเสี่ยง ทำให้ราคาออปชันโดยรวมพุ่งขึ้น และดันให้ค่า VIX สูงตามไปด้วย
• เมื่อ VIX ต่ำ: บ่งชี้ว่านักลงทุนรู้สึกมั่นใจ ตลาดนิ่ง หรืออยู่ในแนวโน้มขาขึ้น โดยไม่มีปัจจัยเสี่ยงใหญ่ๆ เข้ามากระทบ ความต้องการป้องกันความเสี่ยงลดลง ราคาออปชันจึงถูกลง และค่าดัชนีก็ลดตาม

ด้วยเหตุผลนี้ VIX จึงไม่ใช่แค่ตัวเลข แต่เป็นภาพสะท้อนของจิตวิทยาตลาดแบบเรียลไทม์ ที่บ่งบอกได้ว่า “ตลาดกลัวหรือโลภ” อยู่ในขณะนั้น

วิธีการอ่านและตีความค่า VIX Index

การอ่านค่า VIX ไม่ใช่แค่ดูตัวเลขแล้วบอกว่าสูงหรือต่ำ แต่ต้องเข้าใจบริบทและช่วงระดับที่บ่งบอกถึงสภาวะต่างๆ ของตลาด โดยทั่วไป นักวิเคราะห์มักแบ่งค่า VIX ออกเป็น 3 ช่วงหลัก ดังนี้

• ต่ำกว่า 20: สะท้อนถึงตลาดที่มีความผันผวนต่ำ นักลงทุนรู้สึกสบายใจและมีความเชื่อมั่น ซึ่งมักเกิดในช่วงตลาดขาขึ้นหรือเคลื่อนตัวในกรอบแคบ อย่างไรก็ตาม หากค่า VIX ต่ำต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจเป็นสัญญาณของความ “ชะล่าใจ” ซึ่งทำให้นักลงทุนประมาท และเสี่ยงต่อการปรับฐานอย่างรุนแรงหากมีข่าวลบเข้ามากระทบ
• 20–30: เป็นช่วง “ความผันผวนปกติ” ที่ตลาดมีการแกว่งตัวตามข่าวเศรษฐกิจ ข้อมูลแรงงาน หรือประกาศนโยบายการเงิน นักลงทุนควรติดตามอย่างใกล้ชิด แต่ยังไม่จำเป็นต้องตื่นตระหนก
• สูงกว่า 30: ถือเป็นสัญญาณชัดเจนว่าตลาดกำลังอยู่ในภาวะตึงเครียดสูง ความกลัวเริ่มครอบงำ และความผันผวนมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างรุนแรง โดยเฉพาะเมื่อค่า VIX พุ่งเกิน 40–50 ซึ่งมักเกิดในช่วงวิกฤต

ตัวอย่างที่โดดเด่นคือ ช่วงวิกฤตซับไพรม์ในปี 2008 ที่ VIX พุ่งแตะระดับเกือบ 90 จุด หรือในเดือนมีนาคม 2020 ช่วงที่โควิด-19 ระบาดหนัก ค่า VIX ก็ทะลุ 80 อีกครั้ง บ่งบอกถึงความตื่นตระหนกของนักลงทุนทั่วโลกอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน

VIX Index ดูที่ไหน? แนะนำเครื่องมือและเว็บไซต์สำหรับติดตาม

สำหรับนักลงทุนที่ต้องการติดตาม “จังหวะชีพจรของตลาด” การดูค่า VIX ในแบบเรียลไทม์เป็นสิ่งจำเป็น โดยปัจจุบันมีแพลตฟอร์มหลายแห่งที่ให้บริการข้อมูลนี้อย่างแม่นยำและใช้งานง่าย ไม่ว่าจะเป็นนักลงทุนรายย่อยหรือมืออาชีพ สามารถเข้าถึงได้ไม่ยาก

• TradingView: หนึ่งในแพลตฟอร์มยอดนิยมสำหรับนักเทรดทั่วโลก ที่ไม่เพียงให้กราฟราคาแบบละเอียด แต่ยังมี กราฟ VIX Index สด พร้อมเครื่องมือวิเคราะห์ทางเทคนิคที่ช่วยให้ตีความแนวโน้มได้ดีขึ้น
• Bloomberg และ Reuters: แหล่งข้อมูลชั้นนำสำหรับนักลงทุนสถาบัน ให้ข้อมูลทางการเงินที่รวดเร็ว แม่นยำ และครอบคลุม รวมถึงข้อมูล VIX ที่มีความน่าเชื่อถือสูง
• Yahoo Finance: เว็บไซต์ฟรีที่เข้าถึงง่าย เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นที่ต้องการติดตามข้อมูลพื้นฐานและกราฟ VIX โดยไม่ต้องสมัครสมาชิก
• CBOE Official Website: ในฐานะผู้พัฒนาดัชนี การเข้าถึงข้อมูลจาก เว็บไซต์ของ CBOE ถือเป็นแหล่งต้นทางที่แม่นยำที่สุด ทั้งในด้านราคา วิธีคำนวณ และข้อมูลเชิงลึก
• Moneta Markets: โบรกเกอร์ที่ให้บริการแพลตฟอร์มการลงทุนแบบครบวงจร ที่รวมถึงการติดตามดัชนี VIX แบบเรียลไทม์ภายในระบบเทรด พร้อมเครื่องมือวิเคราะห์ที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถตัดสินใจได้อย่างมีข้อมูลสนับสนุน ถือเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับนักลงทุนที่ต้องการดู VIX ควบคู่กับสินทรัพย์อื่นๆ

การใช้เครื่องมือเหล่านี้อย่างเหมาะสม จะช่วยให้คุณไม่พลาดจังหวะสำคัญของตลาด และสามารถวางแผนการลงทุนได้ทันต่อเหตุการณ์

เปรียบเทียบ VIX Index vs. Fear & Greed Index ต่างกันอย่างไร?

ในขณะที่ VIX เป็นดัชนีที่เน้น “ความคาดหวังในอนาคต” อีกหนึ่งเครื่องมือที่ได้รับความนิยมไม่แพ้กันคือ Fear & Greed Index ที่จัดทำโดย CNN Money ซึ่งมุ่งเน้นวัด “อารมณ์ปัจจุบัน” ของตลาด แม้ทั้งสองจะดูคล้ายกันในด้านเป้าหมาย แต่กลับมีความแตกต่างที่สำคัญในวิธีการและข้อมูลที่ใช้

เพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น นี่คือตารางเปรียบเทียบที่ช่วยให้มองเห็นความแตกต่างอย่างชัดเจน:

สรุปง่ายๆ คือ VIX เป็น “ตัวทำนาย” ที่มองไปข้างหน้า ส่วน Fear & Greed Index เป็น “ภาพถ่าย” ที่จับอารมณ์ตลาดในขณะนั้น การใช้ทั้งสองประกอบกันจึงช่วยให้ได้มุมมองที่ลึกและรอบด้านยิ่งขึ้น

กลยุทธ์การลงทุนโดยใช้ VIX Index เป็นตัวช่วย

การเข้าใจ VIX ไม่ใช่แค่เพื่อ “รู้” ว่าตลาดกังวลหรือไม่ แต่คือการใช้ข้อมูลนี้เป็นเครื่องมือในการตัดสินใจ ไม่ว่าจะเป็นการป้องกันความเสี่ยง การหาโอกาสซื้อ หรือการปรับพอร์ตให้เหมาะสมกับภาวะตลาด

1. ใช้เป็นสัญญาณเตือนภัย (Warning Signal)

เมื่อค่า VIX เริ่มพุ่งขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะเมื่อทะลุ 25–30 จุด อาจเป็นสัญญาณล่วงหน้าว่าตลาดกำลังสูญเสียความมั่นใจ นักลงทุนควรใช้จังหวะนี้ในการทบทวนพอร์ต การลดสัดส่วนหุ้นเสี่ยง หรือเพิ่มสินทรัพย์ปลอดภัย เช่น พันธบัตร หรือเงินสด เพื่อรับมือกับความผันผวนที่อาจตามมา

2. หาจังหวะเข้าซื้อ (Contrarian Indicator)

สำหรับนักลงทุนแนวเน้นคุณค่า (Value Investor) หรือผู้ที่มองระยะยาว การที่ VIX พุ่งสูงเกิน 40 หรือ 50 อาจเป็น “โอกาสทอง” เพราะมักสะท้อนถึงภาวะตื่นตระหนกเกินเหตุ ทำให้หุ้นพื้นฐานดีหลายตัวถูกเทขายอย่างหนัก ต่ำกว่ามูลค่าที่แท้จริง การทยอยซื้อสะสมในช่วงนี้ อาจให้ผลตอบแทนที่ดีในระยะยาว ตามหลักของ Warren Buffett ที่ว่า “จงกล้าเมื่อคนอื่นกลัว”

3. การป้องกันความเสี่ยง (Hedging)

นักลงทุนระดับสูงหรือสถาบัน มักใช้ VIX เป็นเครื่องมือป้องกันความเสี่ยง โดยการลงทุนในผลิตภัณฑ์ที่อ้างอิงกับดัชนีนี้ เช่น VIX Futures, VIX Options หรือ ETF ที่ติดตาม VIX เช่น SVXY หรือ VXX เมื่อตลาดเริ่มผันผวน ผลิตภัณฑ์เหล่านี้มีแนวโน้มพุ่งขึ้น ช่วยชดเชยผลขาดทุนจากพอร์ตหุ้นได้ อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์เหล่านี้มีความซับซ้อนและเสี่ยงสูงมาก ไม่เหมาะกับนักลงทุนทั่วไปที่ไม่มีประสบการณ์

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ VIX Index (FAQ)